1962

De Xulipedia
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Flag of Galicia (civil).svg Cultura galega

Nacementos/Pasamentos

Child in diaper icon Nacementos
Literatura
Amador Castro Moure (Nandulfe, Pedrafita, Chantada).
Ana Isabel Boullón Agrelo (Pobra do Caramiñal).
Ana Romaní Blanco (Noia).
Antonia López García (Pontedeume).
Antonio Piñeiro Fernández (Ribeira).
David Pérez Iglesias (Seárez, Ames).
Eusebio Lorenzo Baleirón (Laíño, Dodro; ibídem1986).
Francisco Souto Barreiro (A Coruña; 2017 Razo).
Henrique Manuel Rabuñal Corgo (Pastoriza).
Lino Braxe Mandiá “ Vizconde de Mandiá”(Mugardos; 2020 A Coruña).
Manuel Outeiriño (Ourense).
Marifé Santiago Bolaños (Madrid). Escritora alófona.
Paulino Vázquez Vázquez (Vilanova dos Infantes).
Rafael Fernández Lorenzo (Cangas).
Suso Lista (Jesús Lista Neira), (Corme).
Xavier Lama López (Santa Euxea, Guntín).
Xela Arias Castaño (Lugo; 2003 Vigo).
Xosé Henrique Costas González (Sárdoma, Vigo).
Xosé Henrique Rivadulla Conde (X. H. Rivadulla Corcón); (A Coruña).
Xosé Luís de Toro Santos “Xelís de Toro” (Santiago).
Xosé Ramón Freire Sánchez “Xe Freyre” (Mondoñedo).
Xosé Roi Brâs José Rodríguez Rodríguez (Ourense).
Outros
O pintor Norberto Olmedo (Pontevedra).
O pintor Lois Corvera Peña (Pontevedra).
A profesora e escritora Eva Valcárcel López (Castelo, O Incio).
A cantante Uxía Senlle (Sanguiñeda, Mos).
Skull.png
Pasamentos
Literatura
Conrado Villar Loza (Pepe de Mingo); (Tapia; 1873 Taramundi, Castropol).
Manuel Banet Fontenla (A Coruña; ibídem 1871).
Outros
O escritor Carlos Prado Nogueira (Palma de Mallorca; 1914 Ferrol).
O escritor Francisco Vázquez Saco (Lugo; 1897 Sarria).
O escritor Ramón Goy de Silva (1888 Ferrol).
O investigador centrado na arqueoloxía e na historia José Couselo Bouzas (Santiago de Compostela; 1869 Louro, Valga).

Publicacións

Galegas

  • Alexandre Cribeiro, premio do Centro Galego de Buenos Aires por Doente na espranza, editado en 1979.
  • Álvaro Cunqueiro traduce ao castelán Se o vello Sinbad volvese ás illas para a editorial Argos. Con Xosé María Castroviejo: Viaje por los montes y chimeneas de Galicia (“Grial” nº 61, páx. 376).Tomàs Garcés escribe a Álvaro Cunqueiro: “Yo sigo sin conocer Galicia. Con el pobre y querido Iglesia Albariño, a quién acompañé mucho durante su última estancia aquí, habíamos proyectado un viaje a Santiago para fines de septiembre último. Pero ya, con su muerte, la cosa quedó truncada. Ahora habla mi mujer de un viaje a Lisboa, por mar, el 13 de mayo. Si lo hacemos, continuaremos por Galicia. ¿Estará usted ahí, entonces?”.
  • Ánxel Fole: Paisaxe e saudade (artigo en “Vieiros”, lido na BBC en 1951).
  • Camilo González Suárez-Llanos “Camilo Gonsar”: Como calquera outro día (Galaxia). En carta de 21 de xaneiro escribe Basilio Losada a Ramón Piñeiro: “As novas que me dá na súa derradeira encol da aitividade dos nosos prosistas éncheme de satisfaición. A novela de Suárez Llanos pode ser trascendental neste viaxe que vén dando a narrativa galega dos derradeiros anos. Pode ser a terceira obra maiestra da novela galega da posguerra, as outras dous son para min o Merlín de Cunqueiro, e A esmorga. Tamén Méndez Ferrín pode facer algo grande cando atope o seu camiño propio; é apaxioante ver como vai percurando a traveso das influencias máis diversas, un estilo e unha téinica persoales…”. (Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984). Ramón Piñeiro, Basilio Losada. Edit. Galaxia. Páx. 103).
  • Castelao publica en xuño, na revista “Lérez” do Centro Pontevedrés de Buenos Aires un artigo no que di: “Eu vivín longos anos de ledicia en Pontevedra, aferrado á fermosura dos seus arredores, coma quen non pode desprenderse dos brazos mornos dunha noiva. Eu débolle a Pontevedra o mellor da miña vida e agora padezo saudades da súa paisaxe, tristuras de non vela i espranzas de retornar a ela. Empezo a ser vello e a vivir de recordos. Algunhas veces acode á miña memoria un cantar de requintada morriña:

Vai tan lonxe a mocedade,/ está tan perto o meu fin, / que ás veces sinto vontade / de poñer loito por min”. ( “Grial” nº 53, páx. 399).

  • Celso Emilio Ferreiro: Longa noite de pedra (Galaxia. Col. Salnés. Poemas escritos na guerra e na posguerra). Algúns poemas seus satíricos clandestinos aparecen nos Canti della nuova resistenza spagnola (Einaudi, Turín). En carta de Ben-Cho-Shey a Neira Vilas (Madrid, Domingo Fareleiro de 1963) dille referíndose a Longa noite de pedra: “Xa lle dixera eu que o libro de Celso Emilio é formidabel. Non se fixo unha cousa tan forte dende Curros”. (Xosé Neira Vilas: Cartas de vellos amigos. Galaxia 2010).

O 1 de xullo de 1963, Basilio Losada escribe a Ramón Piñeiro: “(…) Linlle nunhas declaracións (refírese a Celso Emilio) que pensa pubricar unha tradución castelán de Longa noite de pedra. Perezme un erro grande. Non son oposto ao bilingüismo que, en certo xeito, pode ser útil pra o espallamento dos nomes fortes da literatura galega, e amais, hai razós económicas dabondo pra xustificar o cultivo simultáneo das dúas língoas, pero no caso concreto da obra de Celso Emilio a versión fará perder muito á obra galega.. O que en galego eran verbas ou ideas novas, en castelán son xa cousas vellas, e a comparanza entre Blas de Otero e C. E. Ferreiro farase sen dúbida ca consecoente desvalorización da obra do noso poeta. (…) Os catalás teñen nesto muita máis prudencia: nunca fan eles mesmos as traduciós ao castelán e sólo cultivan o bilingüismo na prosa periodística (comprendo tamén que a literatura catalana ten unha base económica que nós non temos)”. Na resposta de Ramón Piñeiro con data de 2 de xullo di: “Estou absolutamente de acordo coas consideracións que fai en relación co libro de Celso Emilio. Sería un erro que o traducise, porque ise sería un xeito seguro de poñer ó descoberto a inconsistencia do libro en canto a valores poéticos intrínsecos. Si se quitan media dúcea de poemas que teñen forza de seu, nos demais hai bastante retórica. Certamente, o libro resulta importante na evolución da poesía galega, pro é menos importante si se considera somentes en sí mesmo”. (Ramón Piñeiro / Basilio Losada: Do sentimento á conciencia de Galicia. Galaxia, páx. 248-251).

"Longa noite de pedra (1962), é un feito singular na poesía galega. A súa repercusión, contundente e duradoira, contribuirá a visibilizar os paredóns de atraso e represión da ditadura franquista. Esgotada logo a importante tirada da primeira edición, pronto circularán copias dos poemas, convertidos en cancións de protesta, entre o estudantado universitario compostelán. A edición bilingüe de 1967 divulgou os seus versos no ámbito peninsular. A gran popularidade acadada determinou que este título se convertese en símbolo da falla de liberdades de todo aquel período. A proxección do poeta, dunha ampla obra e múltiples rexistros, ficou moi identificada coa denuncia social". (Xosé Carlos Domínguez Alberte. Diario "Nós" , 28 de maio de 2021).

  • Edelmira Cacheda: Contos que van pra feira.
    Longa noite.jpg
  • Eduardo Blanco Amor: Os biosbardos (Edit. Galaxia. “Grial” nº 33, páx. 368); en México Farsas para títeres (Ver 1953); (Edic. Menhir). Seis farsas: “Romance de Micomicón y Azofaita”, “El refajo de Celestina”, “Amor y crímenes de Juan el Pantera”, “Muerte fingida y veraz muerte de Estoraque el indiano”, “La verdad vestida”, “Angélica en el umbral del cielo”. Bartoméu e os Biosbardos (relato curto, “Grial”, Galaxia, Vigo).
  • Elsa Fernández: No nº 2 da revista "Vieiros" publica o artigo "A poesía galega dun poeta americán", sobre José González Carbalho.
  • Gregorio San Juan García, poeta alófono, publica o poema "Homaxe a Rosalía no seu ceo".
  • Manuel María: Libro de pregos (escrito no 1951 co gallo da morte do seu irmán Xesús María. Edit. Celta). En carta a Neira Vilas (30 de San Xoán de 1963) escribe: “Na tua carta fálasme do Libro de pregos, que apenas tivo eco. Penso que moi poucos o souperon lér como ti o liche. E un libro que escribin hai anos. Pero eu coido que non é un libro de broma. Nil está todo o desespero dun home desacougado que percura a verdade. Só iso”. (Xosé Neira Vilas: Cartas de vellos amigos. Galaxia 2010, páx. 233).
  • María do Carme Kruckenberg: Canaval de ouro (Número 6 da colección Salnés) e Poemas y canciones de aquí y de allí (colec. bilbaína “Alrededor de la mesa”).
Saen do prelo na Editorial Nós de Buenos Aires os dous primeiros volumes da Historia de Galicia dirixida por Otero Pedrayo: O primeiro volume: “Xeografía”, por Ramón Otero Pedrayo; “Xeoloxía”, por Isidro Parga Pondal; “Xeografía fito-zoolóxica, por Luís Iglesias; “Etnografía: Cultura Espiritual”, por Vicente Risco e “Música e danza” por Emilio Pita. O segundo “Etnografía: Cultura material”, de Xaquín Lorenzo Fernández. (“Grial” nº 3, páx. 122).

Con data de 17 de novembro Fernández del Rigo escribe a Lois Tobío (Montevideo): Vimos, todos os amigos, os dous exemprares da "Historia" que trouxo Meilán. Produxeron en cantos tiveron ocasión de os follear, unha fonda impresión. Dende logo, trátase de algo sin precedentes na nosa bibliografía. A presentación ten empaque, feitío estético, e unha elegancia tipográfica destacadísimas. Debo felicitarte, sinceramente, polo enorme esforzo que realizache, con evidente intelixencia e bó gusto.

(Epistolario Lois Tobío. Consello da Cultura Galega).


Relativas a Galicia

  • Amable Veiga Arias fai a tradución dende o Latín do "Evanxelio de San Mateo".
  • Luís Seoane ilustra Sobre los Ángeles de Rafael Alberti (Ed. Losada); La insepulta de Paita, de Neruda (Ed. Losada) e De pie, frente a la luz de Osvaldo Rossler. O 17 de decembro, Seoane escribe a Díaz Pardo desde Buenos Aires: “Estos días salieron los libros de Neruda y Alberti ilustrados por mi y creo que resultan más importantes que los de Unamuno y Lorca…”. Tamén publica na revista da universidade de Buenos Aires “Acerca de la Integración de las Artes”. Recibe pola súa pintura o Premio Palanza, o máis importante de Argentina.
  • Publícase en Torino Canti della nuova resistenza spagnola (1939-1961), con colaboracións anónimas de Celaya, José Agustín Goytisolo... e Celso Emilio Ferreiro; ao editor, Einaudi, prohíbeselle a entrada en España. Ao ano seguinte aparecerá a versión española en Montevideo e a francesa.
  • Xesús Alonso Montero traduce ao galego co título “A louvanza das linguas entrañables” (“La Noche”, 7 de novembro) un discurso pronunciado en catalán por Marcelino Menéndez y Pelayo diante da Raíña en 1888.
  • Comeza a publicarse a “Hoja del lunes de Lugo”, baixo a dirección de Alejandro Armesto. Nela colabora Fole na sección fixa en castelán “Plaza Mayor”, asinando como Neumandro.
  • O Departamento de Información de la Jefatura del SEU del Distrito Universitario de Santiago publica en outubro o primeiro número de “Quintana”, publicación estudiantil dirixida nun principio por José Ramón Ónega. Nela aparecerán publicados os premios do Concurso Nacional Universitario de Poesía, entre os que están textos de Arcadio López-Casanova.
  • O 2 de xaneiro ve a luz en Buenos Aires “Orientación gallega”, órgano de expresión da Unión Federal Gallega Democrática, baixo a dirección de Cándido A. González.
  • Publícase no Ribeiro o anuario “San Trocado”, con colaboracións de Ramón Otero Pedrayo e Ismael González López.
  • Publícase en Madrid o primeiro volume do Atlas lingüístico de la Península Ibérica. A área galega foi investigada case na súa totalidade por Anibal Otero, acompañado nalgúns casos polo portugués Nobre de Gusmão.
  • A revista “Vida Gallega” inicia unha nova singladura no nº 79, pasando a ser propiedade do “Faro de Vigo”. “A dirección de Cunqueiro parezme unha garantía. Lémbrome que dirixira “Vértice” que foi, tipograficamente a máis fermosa revista da posguerra” (Carta de Basilio Losada a Ramón Piñeiro do 14 de xullo).
  • Ángel Huete dirixe en Ourense a revista cultural-publicitaria “Fin de semana” (do 22 de febreiro ao 2/03/1963 en que cambiaría a súa cabeceira pola de “Mirador galaico”).
  • Alfonso Vázquez Martínez: La lamprea del río Miño.
  • Antonio Meijide Pardo: La viticultura gallega en el siglo XVIII (Vigo) e Apuntes sobre relaciones galaico-portuguesas durante la guerra de la Independencia (O Porto).
  • Benito Varela Jácome: Novelistas del siglo XX.
  • Carmen Bravo Villasante: Vida y obra de Emilia Pardo Bazán (Madrid).
  • Daniel Cortezón: La huida; El hallazgo; Encuentro en Selene; La silla e El obispo ciego.
  • Fernando Mon Rodríguez: La pintura actual en Galicia (Vigo).
  • Horacio Ruiz de la Fuente: La muerte dio un paso atrás.
  • Juan García Durán (Luís Costa García): Gramática española. Por qué la Gramática es una ciencia. Está dedicada a Cesáreo Saco, o seu mestre na prisión da Coruña.
  • Lauro Olmo: La camisa (sainete social).
  • María Victoria Villaverde: Tres tiempos y la esperanza (Buenos Aires. Alborada). No 2002 aparece a versión galega en A Nosa Terra.
  • R.P. Luís Soto Freire: Un siglo de historia literaria (1862-1962). Noticia bio-bibliográfica sobre los religiosos hijos del colegio de misioneros franciscanos para Tierra Santa y Marruecos, establecido en Santiago de Compostela (Imprenta “El Eco Franciscano”. “Grial” nº 26, páx. 508).
  • Salvador de Madariaga: Los tres estudiantes de Salamanca (Buenos Aires).
  • Xaquín Lorenzo “Xocas”: Etnografía e Cultura Material (Volume II da Historia de Galicia de Otero Pedrayo, Buenos Aires).
  • Xavier Costa Clavell: Mi voz en carne viva (Barcelona).
  • Xesús María Caamaño Martínez: Contribución al estudio del gótico en Galicia (Secretariado de publicaciones de la Universidad de Valladolid. “Grial” nº 3, páx. 128).

Acontecementos

  • Celso Emilio ingresa informalmente no Partido Comunista.
  • Xosé María Álvarez Blázquez elixido membro numerario da Real Academia Galega a proposta de Francisco Fernández del Riego e Ricardo Carballo Calero. Ocupará a cadeira deixada polo poeta Aquilino Iglesia Alvariño.
  • Francisco Sesto Novás emigra coa súa familia a Venezuela.
  • A casa de Galicia de New York, na memoria anual de 1962, dá conta dunha cachelada “cuyo producto fue donado a la editorial Galaxia de Vigo para ayudarles en su labor de propagar la literatura gallega”.
  • Cunqueiro fai unha peregrinaxe de Pedrafita a Compostela.
  • Xesús Alonso Montero, Ricard Salvat e José Agustín Goytisolo viaxan no mes de xullo, con pasaporte proporcionado polo Partido Comunista Francés, a Moscova, para asistiren ao congreso Mundial da Paz, inaugurado por Kruschev. O pasaporte de Alonso Montero estaba a nome de Alonso Quijano: “Saudei a Gagarin, coñecín ao poeta cubano Nicolás Guillén, oín unha Internacional inesquecible, asistín a unha conferencia en francés do escritor Ilia Ehrenburg… E en Moscova naceu a miña amizade con Ricard Salvat , o admirado Ricard Salvat, que xa nos deixou”. (Xesús Alonso Montero “La Voz de Galicia” 28 /07/2012).
    Vella-caixa-de-música-19621.jpg
  • O escultor Camilo Otero establécese en París.
  • Laxeiro  : “La vieja caja de música”.
  • Folga na Bazán.
  • Inaugúrase o 29 de xaneiro, o treito de ferrocarril Ferrol - Mera.
  • Comeza a construírse na Coruña a refinería Petrolíber.
  • Manuel Fraga, nomeado ministro de Información y Turismo (1962-1969).
  • O expresidente cubano Fulgencio Batista visita A Coruña.

Premios

  • Otero Pedrayo recibe o Premio Galicia da Fundación “Juan March”, ao que tamén optaba Vicente Risco.
  • En novembro, Vicente Risco recibe o Premio Galicia do Centro Galego de Madrid, que preside o xeneral Lobo Montero e que estaba dotado con cen mil pesetas. Ao acto de entrega, que ten lugar o 10 de xaneiro de 1963 acuden Otero Pedrayo, Fernández del Riego, Paz Andrade, Ferro Couselo, Xosé Ramón e Fernández Oxea, Álvaro Cunqueiro, Xaquín Lorenzo, Celso Emilio Ferreiro e Leuter González Salgado.

Mail-client-Breeze-Icon.svgEpistolario


Carlos Martínez-Barbeito publica no 1957: Galicia (guía editada en Destino). O 3 de febreiro de 1962, Ramón Piñeiro responde a unha carta de Basilio Losada : “Reparou vostede nas alusións do Barbeito a Galaxia e chamáronlle atención pola súa esencial inxusticia. Dúas cousas alporizan o ánimo do Barbeito no tocante ó grupo de Galaxia: o silenzo que gardaron en col da súa Guía de Galicia i o criterio de que literatura galega é a que está escrita en língoa galega”.(Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984). Ramón Piñeiro, Basilio Losada. Edit. Galaxia. Páx 108).


Avelino Gómez Ledo : Traduce ao galego O Novo Testamento en 1975. En carta de Ramón Piñeiro a Basilio Losada (3 de febreiro de 1962): “Unha cousa que temos que facer é reiterarlle a D. Avelino Gómez Ledo a petición de que traduza os Evanxellos ó galego, como prometeu facer hai máis de cinco anos. Il é un crego moi distinguido, moi culto, bo humanista –tradutor de Virxilio ó galego- e poeta. Reúne tódalas condicións para facer unha boa tradución”.(Ramón Piñeiro, Basilio Losada. Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984). Galaxia. Páx. 109).


Tomàs Garcés escribe a Álvaro Cunqueiro: “Yo sigo sin conocer Galicia. Con el pobre y querido Iglesia Albariño, a quién acompañé mucho durante su última estancia aquí, habíamos proyectado un viaje a Santiago para fines de septiembre último. Pero ya, con su muerte, la cosa quedó truncada. Ahora habla mi mujer de un viaje a Lisboa, por mar, el 13 de mayo. Si lo hacemos, continuaremos por Galicia. ¿Estará usted ahí, entonces?”.


Camilo González Suárez-Llanos “Camilo Gonsar”: Como calquera outro día. En carta de 21 de xaneiro escribe Basilio Losada a Ramón Piñeiro: “As novas que me dá na súa derradeira encol da aitividade dos nosos prosistas éncheme de satisfaición. A novela de Suárez Llanos pode ser trascendental neste viaxe que vén dando a narrativa galega dos derradeiros anos. Pode ser a terceira obra maiestra da novela galega da posguerra, as outras dous son para min o Merlín de Cunqueiro, e A esmorga. Tamén Méndez Ferrín pode facer algo grande cando atope o seu camiño propio; é apaxioante ver como vai percurando a traveso das influencias máis diversas, un estilo e unha téinica persoales…”. Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984). Ramón Piñeiro, Basilio Losada. Edit. Galaxia. Páx. 103.


Celso Emilio Ferreiro : Longa noite de pedra (Galaxia. Col. Salnés. Poemas escritos na guerra e na posguerra). Algúns poemas seus satíricos clandestinos aparecen nos Canti della nuova resistenza spagnola (Einaudi, Turín). En carta de Ben-Cho-Shey a Neira Vilas (Madrid, Domingo Fareleiro de 1963) dille referíndose a Longa noite de pedra: “Xa lle dixera eu que o libro de Celso Emilio é formidabel. Non se fixo unha cousa tan forte dende Curros”. (Xosé Neira Vilas: Cartas de vellos amigos. Galaxia 2010).


O 1 de xullo de 1963, Basilio Losada escribe a Ramón Piñeiro : “(…) Linlle nunhas declaracións (refírese a Celso Emilio) que pensa pubricar unha tradución castelán de Longa noite de pedra. Perezme un erro grande. Non son oposto ao bilingüismo que, en certo xeito, pode ser útil pra o espallamento dos nomes fortes da literatura galega, e amais, hai razós económicas dabondo pra xustificar o cultivo simultáneo das dúas língoas, pero no caso concreto da obra de Celso Emilio a versión fará perder muito á obra galega.. O que en galego eran verbas ou ideas novas, en castelán son xa cousas vellas, e a comparanza entre Blas de Otero e C. E. Ferreiro farase sen dúbida ca consecoente desvalorización da obra do noso poeta. (…) Os catalás teñen nesto muita máis prudencia: nunca fan eles mesmos as traduciós ao castelán e sólo cultivan o bilingüismo na prosa periodística (comprendo tamén que a literatura catalana ten unha base económica que nós non temos)”.


Na resposta de Ramón Piñeiro con data de 2 de xullo di:“Estou absolutamente de acordo coas consideracións que fai en relación co libro de Celso Emilio. Sería un erro que o traducise, porque ise sería un xeito seguro de poñer ó descoberto a inconsistencia do libro en canto a valores poéticos intrínsecos. Si se quitan media dúcea de poemas que teñen forza de seu, nos demais hai bastante retórica. Certamente, o libro resulta importante na evolución da poesía galega, pro é menos importante si se considera somentes en sí mesmo”.(Ramón Piñeiro / Basilio Losada: Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984) Galaxia, páx. 248-251).


O 17 de decembro, Seoane escribe a Díaz Pardo desde Buenos Aires: “Estos días salieron los libros de Neruda y Alberti ilustrados por mi y creo que resultan más importantes que los de Unamuno y Lorca…”.


Con data de 26 de novembro, Otero Pedrayo escribe a Abelardo Moralejo : “Mi querido y recordado amigo: Sólo dos líneas para expresarle mi contento verdadero por la creación de los Estudios de Lenguas Románicas en la querida Facultad. Sólo me duele no estar en edad de matricularme en ellos. Estuve en Santiago en la semana pasada. Pero tan de prisa y con tantos afanes que ni pude saludar a Vd. Como era mi deseo…”.


Con data de 1 de novembro Ramón Piñeiro escribe a Carballo Calero : “Dúas liñas pra te informar dunha boa noticia que quizáis xa conozas, ben polos xornás ben por Chan. Acaba de se crear na nosa Facultade de Filosofía a Seición de Filoloxía Románica. Dentro dela, no 5º curso, figura a cátedra de Língoa e Literatura Galega. Ademáis, no Instituto de Idiomas comenzará xa niste curso. Veñen dous profesores de fóra, o Diego Catalán Menéndez-Pidal e máis o Clavería, pra se encargaren das asinaturas de Gramática Histórica e Gramática Xeneral”. (Cadernos Ramón Piñeiro XXXIII. Epistolario Ricardo Carballo Calero, Ramón Piñeiro. Xunta de Galicia. 2015).


Ben-Cho-Shey escribe a Neira Vilas dende Madrid (13 de agosto): “Cada vez hai que lamentar mais o arredamento en que viven os galegos da nosa diáspora. Asusta o pensar no que se podería facer si houbera un xeito de conxuntar os esforzos e as axudas económicas de todos. Pero diste xeito, tirando cada un para a sua parte, non iremos a ningures. O cual resulta moi triste”. (Xosé Neira Vilas: Cartas de vellos amigos. Galaxia 2010).


En carta de Maruxa Seoane a Díaz Pardo (17/XII) di: “[…] ya estamos dispuestos a embarcarnos rumbo a las Europas, creo que a finales de febrero o principios de marzo […] iremos directamente a Génova para de allí viajar a Suiza. […] A España seguramente iremos por el mes de mayo o junio”.


Leopoldo Nóvoa (París) escribe a Lois Tobío e a María del Carmen Soler (Montevideo) (21 de marzo): Doble fué la alegría de vuestra carta, porque, además, me trae el encargo de las tapas para la Historia de Galicia. Gracias también por los diapositivos que, aunque no dan la sensación de los colores de los murales, me sirven.Respecto a las tapas o sobre-cubiertas, me pondré de inmediato a ellas y te las enviaré tan pronto "encuentre" las que me satisfagan. Te ruego que me digas los títulos y (o) leyendas que llevará cada una, pués debo calcular los lugares para la tipografía que, si bién me gustaría también escogerla, habrá que conformarse con proponerte alguna para que tú, después veas de encontrar similar entre los tipos que tenga la imprenta que realiza el trabajo (creo recordar que tú me habías hablado de Colombino). Por mi trabajo no cobraré precio alguno y te agradezco me hayas asociado a tu labor. (Epistolario Lois Tobío. Consello da Cultura Galega). Noutra carta con data de 11 de abril Lois Tobío dille:" He dado orden al banco de Galicia de que te remita $ 500. Creo que hacen unos 200 francos nuevos.


Con data de 17 de novembro Fernández del Riego escribe a Lois Tobío (Montevideo): Vimos, todos os amigos, os dous exemprares da "Historia" que trouxo Meilán. Produxeron en cantos tiveron ocasión de os follear, unha fonda impresión. Dende logo, trátase de algo sin precedentes na nosa bibliografía. A presentación ten empaque, feitío estético, e unha elegancia tipográfica destacadísimas. Debo felicitarte, sinceramente, polo enorme esforzo que realizache, con evidente intelixencia e bó gusto. (Epistolario Lois Tobío. Consello da Cultura Galega).

Sumarios

VIEIROS. PADROADO DA CULTURA GALEGA DO MÉXICO Outono 1962.

Engádega: Alicerce.

A. Tovar Bobillo. Poeta: GaliciaTerán razónPico de medio día.

Ramón Otero Pedrayo. Escritor: O convidante dos camiños.

Florencio Delgado Gurriarán. Poeta: A noiva jarocha – conto sinxelo.

Carlos Velo Cobelas. Cineasta: Imaxe da Galiza- Carta o Brais Pinto.

Celso Emilio Ferreiro. Poeta: Credo- Testimuña.

Manuel Porteiro Viñas. Economista: Triloxía dun porvir.

Leandro Carré Alvarellos. Escritor: Encol da música galega.

Luis Soto Fernández. Profesor: O home galego diante a terra- Pra academia.

Xosé Ramón Fernández Oxea. Escritor: Analfabetos gabanciosos.

Amadeo Varela. abogado: Unha supervivencia do réxime feudal.

Manuel Fabeiro Gómez. Escritor: Muros, vila mariñeira.

Xosé Luis Méndez Ferrín. Poeta: Os batracios.

Elsa Fernández G. Escritora: A poesía galega dun poeta americán.

Xosé Neira Vilas. Escritor: O castigo.

Ernesto Guerra da Cal. Poeta: Broadway, very late.

Albino Núñez. Profesor: Nin lendas negras nin historias brancas.

Reimundo Patiño Mancebo. Pintor: O arte disgregado.

Manuel María. Poeta: Salmo.

X. Fernández Ferreiro. Periodista: Carta a Ulises.

Matilde Lloria. Poetisa: Galiza, nai da que renazo.

Ánxel Fole. Escritor: Paisaxe e saudade.

A. Vázquez Humasqué. Inxenieiro agrónomo: Praneazón agropecuaria.

Xoana Torres. Poetisa: A dura maxestade do silenzo.

F. R. Cordero Carrete. Historiador: Un galego en México no século XVIII.

Ramón Lourenzo Vázquez. Filólogo: Problemas da lingua.

Ramón Cabanillas: Curros, lira de ouro e ferro (artigo póstumo).

Antonio Rodríguez Fraiz. Cura párroco: Poeta da raza.

José Caridad Mateos. Arquitecto: Pranificazón e humanismo.

Ramón Piñeiro. Escritor: Galicia, Portugal, Brasil.

Arturo Romaní. Escritor: Carta o poeta Xoan Silveira.

Manuel García Barros (Ken Keirades). Escritor: Carta a Galaxia.

Antonio Yáñez Piñeiro. Marino: Carta a rosa dos ventos.


Galiza infinda – O que din de nós – Na encrucillada dos vieiros – Os homes i as ideias.

DESEÑOS: Castelao. A. Souto. Conde Corbal. T. Bóveda. V. Rojo. J.L. de Dios. Carlos Núñez. A. Gallego.

DIREITORES: Luis Soto Fernández. Carlos Velo. Florencio Delgado Gurriarán.

Flag CPLP.gif Cataluña Flag of Spain Outras culturas

Nobel


PREMIO NOBEL DE LITERATURA: John Steinbeck

Flag CPLP.gif CPLP - Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa


Nacen




Morren:

  • Júlio Dantas (Lisboa; 1876 Lagos).
  • Vieira de Almeida (Cascais; 1888 Castelo Branco).




Manuel Alegre mobilizado para a guerra colonial embarca cara a Angola, onde é detido pola PIDE. Traído a Portugal, foxe a París e a Argel onde fica até 1974.


Alberto Ferreira: Ensaios de Filosofia para a história.


Alexandre O’Neill: Poemas con endereço.


Almeida Faria: Rumor Branco.


Alves Redol: Barranco de Cegos.


António Barahona da Fonseca: Poemas e pedras.


António Borges Coelho: Roseira verde (poesía).


António Henrique Rodrigo de Oliveira Marques: Introdução à História da agricultura em Portugal.


Armando Martins Janeira: Peregrino.


Artur Anselmo: Solicitação crítica; algumas fontes temporais de análise literária.


Artur Portela Filho: Código de Hamurabi.


Augusto Abelaira: O Nariz de Cleópatra.


Carlos Drummond de Andrade (Brasil): A bolsa & a vida.


Domingos Monteiro: Contos do Dia e da Noite (conto).


Egito Gonçalves: Diário obsessivo.


Esther de Lemos: A rainha de Babilónia.


Fernando Guedes: Pintura, pintores, etc.


Fernando Luso Soares: O parque dos camaleões.


Fiama Hasse: O testamento (teatro).


Francisco Fernando da Costa Andrade (Angola): Tempo angolano em Itália.


Graciliano Ramos (Brasil 1892-1953): Linhas tortas.


Helder Macedo: Das fronteiras.


Herberto Hélder: Lugar.


Hilda Hilst (Brasil): Sete cantos de poeta para o anjo.


Ilse Losa: Sob Céus Estranhos.


João Guimarães Rosa (Brasil): Primeiras estórias (prosa).


João Maia: Um halo de solidão.


João Rui de Sousa: A habitação dos dias.


Joaquim Paços d’Arcos: Memórias duma Nota de Banco.


Jorge Borges de Macedo: O Conde de Castelo-Melhor. Ensaio biográfico e O bloqueio continental. Economia e guerra peninsular.


José Blanc de Portugal: Quatro novíssimos da música actual.


José Gomes Ferreira: Os segredos de Lisboa e Poesía III.


José Régio: Há mais mundos (conto).


José Rodrigues Miguéis: Gente da Terceira Classe.


José Sebastião da Silva Dias: A política cultural da época de D. João III, seiscentismo e renovação em Portugal.


Luís Romano de Madeira Melo (Cabo Verde): Famintos.


Manuel Ferreira: Hora di Bai.


Manuel Mendes: Assombros.


Maria Alberta Menéres: Poemas escolhidos e A pegada do yeti.


Maria da Graça Freire: Talvez sejam vagabundos.


Maria Gabriela Llánsol: Os pregos na erva.


Maria Teresa Horta: Verão coincidente.


M. S. Lourenço: O doge.


Natália Correia: A Questão Académica de 1907.


Orlando Ribeiro: Aspectos e problemas da expansão portuguesa.


Orlando Vitorino: Nem amantes nem amigos (teatro).


Ovídio Martins (Cabo Verde): Caminhada (poesía) e Tchutchinha (novela).


Pedro da Silveira: Sinais de oeste (poesía).


Pedro Tamen: Poemas a isto.


Rui Knopfli: Mundo submarino.


Ruy Belo: O problema da habitação.


Saul Dias: Obra poética.


Sophia de Mello Breyner: Contos Exemplares e O Livro Sexto (poesía).


Sum Marky (São Tomé): No altar da lei. Novela que denuncia a masacre de Batepá en 1953.


Tomás de Figueiredo: A Gata Borralheira e Dom Tanas de Barbatanas.


Urbano Tavares: Exílio Perturbado (conto).


Vergílio Ferreira: Estrela Polar.


Vinícius de Moraes (Brasil): Para viver um grande amor (poesía).


Vítor Manuel Aguiar e Silva: Para uma interpretação do classicismo.


Vítor Matos e Sá: O amor vigilante.


Vitorino Magalhães Godinho: A economia dos descobrimentos Henriquinos.


Yvette K. Centeno: Quem, se eu gritar.






Cataluña


Nacen:

Morren:

  • Josep Sebastià Pons (1886 Illa, Rosselló).

PREMI VÍCTOR CATALÀ: Jordi Maluquer por Pol-len.


Aparece a compañía de teatro “Els Joglars”, dirixida por Albert Boadella.

Pere Calders regresa a Catalunya dende o exilio mexicano.


Agustí Calvet “Gaziel”: L´ home és el tot.


Antoni Maria Badia i Margarit: Gramática catalana.


Estanislau Torres: La Xera.


Fèlix Cucurull i Tey: El silenci i la por.


Gabriel Ferrater: Menja´t una cama (poesía).


Joan Colomines i Puig: A tres veus (poesía).


Joan Fuster: Nosaltres els valencians e Poetes, moriscos i capellans.


Josep Maria Espinàs: L’últim replà.


Josep Palau i Fabre: El mirall embruixat (ensaio).


Llorenç Villalonga: Faust (teatro).


Maria Aurèlia Capmany: El gust de la pols.


Marià Manent i Cisa: Cómo nace el poema y otros ensayos y notas (en castelán).


Marià Villangómez Llobet: El cop a la terra.


Mercè Rodoreda: La plaça del Diamant. Traducida ao galego por Pilar Vilaboi para “Positivas” no 1995.


Miquel Bauçà Rosselló: Una bella història (poesía).


Miquel Tarradell i Mateu: Les arrels de Catalunya.


Narcís Oller (1846-1930): Memòries literàries.


Xavier Casp: Jo, cap de casa.




Flag of Spain


Nacen:





Morren:

  • Emilio Prados (1899 Málaga).
  • Julio Camba Andreu (Madrid; 1884 Vilanova de Arousa).
  • Julio Senador Gómez Maestro (Pamplona; 1872 Cervillego de la Cruz, Valladolid).
  • Leopoldo Panero (1909 Astorga).
  • Ramón Pérez de Ayala (1881 Oviedo).





Aparece a revista “La Trinchera”.


Ángel González: Grado elemental.


Antonio Buero Vallejo: El concierto de San Ovidio.


Antonio Ferres: Los vencidos (Publicada en versión italiana ao ser prohibida en España: I vinti).


Armando López Salinas: Año tras año.


Camilo José Cela: Tobogán de hambrientos.


Carlos Bousoño: Invasión de la realidad.


Dámaso Alonso: Canciones a pito solo.


Diego Salvador: ¿Tras de qué? (novela) e La desbandada (teatro).


Dionisio Ridruejo: Escrito en España.


Elvira Lacaci Morris: Sonido de Dios.


Francisco Ayala: El fondo del vaso.


Gabriel Celaya: Episodios nacionales.


García Hortelano: Tormenta de verano.


Gloria Fuertes: …que estás en la tierra.


José Antonio Muñoz Rojas: Lugares del corazón.


José Manuel Caballero Bonald: Dos días de septiembre (Premio Biblioteca Breve de Poesía).


José María Viqueira Barreiro: Notas portuguesas en la obra de Gracián.


José Ruibal: El asno (teatro).


Juan Eduardo Zúñiga: El coral y las aguas.


Juan Marsé: Esta cara de la luna.


Julia Uceda: Extraña juventud.


Lauro Olmo: La camisa.


Leopoldo de Luis: Juego limpio.


Luis Cernuda: Desolación de la quimera.


Luis Romero: La corriente.


María Teresa León Goyri: Fábulas del tiempo amargo. (Alejandro Finisterre, México).


Miguel Delibes: Las ratas.


Nicolás del Hierro: Profecías de la guerra.


Rafael Morales: La máscara y los dientes.


Torrente Ballester: La pascua triste.





Máis culturas:


Nacen:



Morren:.

  • Gustavo Martínez Zuviría “Hugo Wast” (Buenos Aires; 1883 Córdoba, Argentina).
  • María Rosa Lida (Berkeley; 1910 Buenos Aires).
  • Edward Estlin Cummings (1894 Massachusetts).
  • Georges Bataille (París; Billom, 1897 Puy-de-Dôme).
  • Hermann Hesse (Montagnola, Tesino; 1877 Calw, Baden- Württemberg).
  • Hrand Nazariantz (Bari; 1886? Üsküdar).
  • Karen Blixen (1885 Rungsted, Dinamarca).
  • William Faulkner (1897 Mississippi).


- Alejandra Pizarnik: Árbol de Diana.


- Alejo Carpentier: El siglo de las luces.


- Bioy Casares: El lado de la sombra (conto).


- Carlos Fuentes: La muerte de Artemio Cruz e Aura.


- Emilio Carballido: La caja vacía.


- Enrique Molina: Fuego libre.


- Gabriel García Márquez: Los funerales de la Mamá Grande e La mala hora.


- Haroldo Conti: Sudeste.


- Jaime Sabines: Recuento de poemas.


- Jorge Díaz Gutiérrez: estréase El velero en la botella.


- José Triana: El parque de la Fraternidad (teatro).


- Juan Carlos Onetti: El infierno tan temido.


- Juan Gelman: Gotán.


- Julio Cortázar: Historias de cronopios y de famas.


- Manuel Mújica Laínez: Bomarzo.


- María Rosa Lida: La originalidad artística de La Celestina.


- Mario Vargas Llosa: La ciudad y los perros.


- Nicanor Parra: Versos de salón.


- Octavio Paz: Salamandra (poesía).


- Pablo Neruda: La insepulta de Paita (Con grabados en madeira de Luís Seoane. Ed. Losada. Buenos Aires).


- Ramiro Domínguez: Zumos.


- Raúl Gustavo Aguirre: Señales de vida.


- Rosario Castellanos: Oficio de tinieblas.



Abraham Yehoshua: A morte do vello.


Aleksandr Solzhenitsyn: Un día na vida de Iván Denísovich.


Anna Akhmátova: Poema sen heroe.


Anthony Burgess: A clockwork orange.


Arthur Kopit: Oh dad, poor dad, mamá’s hung you in the closet and I’m feeling’ so sad (teatro).


Claude Lévi-Strauss: La pensée sauvage.


Doris Lessing: The Golden Notebook. (Traducido para Galaxia por Eva Almazán no 2009 como O caderno dourado).


Edward Albee: Who’s afraid of Virginia Woolf (teatro).


Eugène Ionesco: Le roi se meurt (teatro).


Georges Duby: Economía rural e vida campesiña no occidente medieval.


Gregory Corso: Long live man.


Giorgio Bassani: Il giardino dei Finzi-Contini.


Hugo Claus: O asombro.


Jack Kerouac: Big Sur.


James Graham Ballard: O furacán cósmico.


Junichirô Tanizaki: Diario dun vello tolo.


Natalia Ginzburg: Le piccole virtù.


Nayib Mahfuz: O paspallás e o outono.


Peter Weiss: Punto de fuga.


Pier Paolo Pasolini: Mamma Roma.


Sylvia Plath: The colossus (poesía).


Tennesse Williams: The nightt of the iguana.


Wislawa Szymborska: O sal.


Zbigniew Herbert: Un bárbaro no xardín.



Tamén sucedeu...

  • CINE: Luis Buñuel : El ángel exterminador.
  • Folga da mineiría.
  • Arxelia consegue a independencia de Francia despois de oito anos de loita.
  • Créase en Londres Amnistía Internacional, para combater a tortura e a pena de morte e defender os dereitos humanos.
  • Crise cubana dos mísiles: enfrontamento entre Estados Unidos e a URSS ao instalar esta última mísiles en Cuba. A Unión Soviética acepta retiralos.
  • A policía e 3000 soldados reprimen os disturbios que se producen na universidade de Mississipi cando un estudante negro ocupa a súa praza na universidade.
  • O satélite estadounidense de comunicacións Telstar envía sinais de radio e televisión a Europa.
  • Conflitos fronteirizos entre a India e China.
  • Concilio Vaticano II
  • Morre a actriz estadounidense Marilyn Monroe.