1880

De Xulipedia
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Flag of Galicia (civil).svg Cultura galega

Nacementos/Pasamentos

Child in diaper icon Nacementos
Literatura
Antolín Santos Mediante (Taramundi, Castropol; 1944 Piantón). Ten algunha composición en galego e foi incluído en antoloxías de poesía bable.
Primitivo Rodríguez Sanjurjo (Ourense; 1947 Lugo).
Xosé Iglesias Roura (Portosín; 1930 Mera). Verteu ao galego poemas dos máis importantes poetas alemáns, italianos, franceses e cataláns).
Outros
O empresario e filántropo Enrique Peinador Lines (Pontevedra; 1940 Vigo).
Reveriano Soutullo Otero (Ponteareas; 1932 Madrid).
María Barbeito y Cerviño, escritora, socióloga e pedagoga (A Coruña; ibídem 1970).
O novelista e xornalista José Costa Figueiras (Tuiriz; 1955 Chantada).
O escritor Ramón Marcote Miñarzo (Sardiñeiro, Fisterra; ¿? La Habana).
O pintor Máximo Ramos (Ferrol; 1944).
O banqueiro Pedro Romero Cambón (Ourense; ibídem 1917).
Skull.png
Pasamentos
Literatura
Ricardo Puente y Brañas (A Coruña; ibídem 1835).
Outros
A nai de Curros Enríquez:


“Doce malenconía, miña musa,

do meu esprito noiva feiticeira,

¡déixame que hoxe no teu colo

dorma sono de pedra!”.


(“Na morte de miña nai”).


O periodista Félix Moreno Astray (Alcázar de San Juan; ¿? Santiago).

Publicacións

Galegas

Curros : Aires da miña terra (Imprensa de Antonio Otero en Ourense, con subvención da Deputación. Prólogo de José Ogea Otero).

"Aires da miña terra, que acadou tres edicións en vida do autor –algo insospeitado nunha sociedade decimonónica maioritariamente iletrada-, foi o libro co que Curros chegou a se converter nun dos referentes da nosa literatura clásica e nun símbolo universal.O autor, que repartiu a súa vida entre a Galiza, Madrid e A Habana, desfrutou dunha formación cultural e literaria extraordinaria que a proxectou no libro. As súas profundas conviccións na defensa do débil e do seu país, convertérono en adaíl da loita contra os abusos do Poder estabelecido, naquela altura representados pola Igrexa, os caciques e os reaccionarios". (Elisardo López Varela. “Nós” diario, 6 de maio de 2021).

O xuíz Manuel Mella Montenegro condena a Curros Enríquez á pena de dous anos catro meses e un día de prisión correccional e multa de 250 pesetas, coa accesoria de suspensión de todo cargo e dereito de sufraxio durante a condena, así como ao pagamento das costas do proceso. Recurriu ao Tribunal Superior na Coruña que o absolveu (marzo 1881). O defensor, na primeira instancia foi Paz Novoa. Na segunda instancia foi o xurista Luciano Puga. A decisión prodúcese a raíz da denuncia do bispo de Ourense Cesáreo Rodrigo Rodríguez pola publicación de Aires da miña terra. O Boletín Eclesiástico do Obispado de Ourense do 28 de xuño prohibe aos fieis a súa lectura e úrxese a entrega dos exemplares que posúan: “reprobamos y condenamos el expresado libro, y estrictamente prohibimos su lectura y retención a todos nuestros diocesanos, y les mandamos que, si tuvieren ejemplares de él los entreguen en nuestra secretaría de cámara o a sus respectivos párrocos o confesores para que éstos los pongan a nuestra disposición. Y a fin de que nuestros amados diocesanos se abstengan de tomar en sus manos el expresado libro, ordenamos que este nuestro “edicto” sea leído al ofertorio de la misa popular en todas las iglesias parroquiales y de anejos el primer día de fiesta después de su recibo”. O proceso costoulle a Curros o posto na delegación de Facenda de Ourense.

“- Ahí tes Mella, un mal letrado.

- De xuez botoume á cadea.

- Pois por eso é maxistrado

.- Ahí tes Cesáreo Rodrigo.

- Sendo bispo excomulgóume.

- Será Papa, meu amigo”.

(O divino sainete).

  • Emilia Pardo Bazán nunha crítica literaria a Aires da miña terra di: “... A las (poesías) político-sociales, ... lejos de considerarlas como dignas de ser puestas al lado de las otras, las tengo por inferiores en todos respectos, y me parecen lamentable caída desde el cielo del arte al abismo del espíritu de secta” (Revista de Galicia. A Coruña 10-07).




  • Marcial Valladares : Maxina, ou a filla espúrea (Primeira novela en galego, en La Ilustración Gallega y Asturiana).


  • Mariano Roche y Frejas (1792-1878): El viajero y la gallega del Sil. Diálogo en prosa y verso inquiriendo noticias sobre el áureo río, escrito en gallego y castellano, dedicado a los naturales de Galicia y a D. Mariano Álvarez, ingeniero de minas, en su honor y a su querida memoria (Imprenta de los Hijos de Vázquez, Madrid).
    Rosalia de Castro - Follas Novas - 1880 - title page


  • Rosalía de Castro : Follas Novas. (Prólogo de Emilio Castelar).“É o segundo volume que Rosalía de Castro publica en galego logo de Cantares gallegos (1863), libro co que se inaugura a renacida expresión literaria na nosa lingua. Estamos ante un cume das nosas letras posto que, como é ben sabido, nestas composicións de tema tan universal como íntimo, patrióticas, comprometidas, ousadas e radicais, está reflectida non só a mestría da autora senón tamén a nosa propia e particular idiosincrasia como nación. A inusitada profundidade que contén, a valentía da poeta e o extraordinario dominio da expresión lírica farán que hoxe Follas Novas provoque tanto abraio como sorpresa causou no seu tempo” (Celia Armas García. “Nós” diario 6 de maio de 2021).



Relativas a Galicia

  • Alberto García Ferreiro: Luchar por la patria (drama estreado un ano antes en Santiago) e Gritos del alma (poemas).
  • Empézase a publicar en Santiago “Galicia Diplomática”. Revista semanal de Archivos y Bibliotecas, Historia, Arqueología, Heráldica, Literatura, Ciencias y Artes.
  • Desaparece en Ourense “El Heraldo Gallego” (1874).
  • Vicente Pérez funda “El Eco de Orense”, periódico no que vai colaborar Lamas Carvajal (1909).
  • Edítase en Montevideo, dirixida pora Benigno Salgado Vázquez, “La Voz de Galicia” subtitulada “Revista semanal de ciencias, artes y literatura”. Saen doce números entre o 1 de febreiro e o 18 de abril.
  • Sae en Vilagarcía, sendo dirixida por Ramón del Valle Bermúdez “La Voz de Arosa”.
  • En Lugo, aparece o 1 de novembro “El Buscapié” subtitulado “Periódico de intereses materiales y de literatura” (1/01/1883).
  • En Noia ve a luz o 15 de xaneiro o periódico semanal “El zumbido”.
  • Sae en Ourense o periódico “La Instrucción”, “Revista dedicada a la defensa de la enseñanza y del magisterio”.
  • Dirixida por Emilia Pardo Bazán publícase o 4 de marzo na Coruña o primeiro número da revista literaria “Revista de Galicia” que desaparece o 25 de outubro.
  • Alfredo Brañas: Oda a don Pedro Calderón de la Barca.
  • Antonio Machado y Álvarez: De la poesía popular gallega (La Ilustración Gallega y Asturiana).
  • Aureliano Fernández Guerra Orbe e Fidel Fita Colomer: Recuerdos de un viaje a Santiago de Galicia (Madrid).
  • Filomena Dato Muruais: Penumbras (Madrid).
  • José de Pazos y Vela-Hidalgo: Peñafiel.
  • José Millán Astray: En la playa (A Coruña).
  • Juan David Pérez Mandado: El guía de la salud dedicado a la mujer como hija, esposa o madre, o sea nociones de higiene y economía doméstica aplicables especialmente a la educación de señoritas (Ferrol).
  • Juan Neira Cancela: Preludios.
  • Manuel Panero Martínez: El corazón de la infancia. Máximas morales para las escuelas (A Coruña).
  • Nicanor Rey Díaz: Una epístola y un poema (Pontevedra).
  • Xan da Coba: Desengaño. Obra moral y en verso contra el crimen (Ourense).

Acontecementos

  • Emilio García de Olloqui designado polo Goberno español, representante no Tribunal Superior Internacional en El Cairo.
    Alborada de Veiga
  • Pascual Veiga compón a “Alborada Gallega”.
  • Fúndase oficialmente o Centro Galego de La Habana.
  • A raíz dun artigo en galego que escribe Castor Elices para el “Correo Gallego” de Ferrol, dedicado a Xaquín Arévalo, establécese un debate entre eles sobre o uso da lingua. Está recolleito no libro de Carlos Callón O libro negro da lingua galega (Xerais, 2022),

Premios

Mail-client-Breeze-Icon.svgEpistolario

Sumarios

Flag CPLP.gif Cataluña Flag of Spain Outras culturas

Flag CPLP.gif CPLP - Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa

Nacen:




Morren:


Luís de Magalhães e António Feijó fundan en Coimbra a “Revista Científica e Literária”.

Camilo Castelo Branco: A Corja.


Eça de Queiroz : O Mandarim e O Crime do Padre Amaro (primeiramente publicado na “Revista Ocidental” no 1875 e logo moi remodelado). No 1901 será traducido por Valle Inclán para a Editorial Maucci de Barcelona co título de El crimen del padre Amaro.

Sobre as traducións de Eça por Valle Inclán publica no nº 223 de “Grial” (2019) Victoria Álvarez Ruiz de Ojeda o artigo “Valle–Inclán, tradutor de Eça de Queirós, ou un aspecto do “galeguismo” de Valle–Inclán”.


Latino Coelho: Luís de Camões.


Luís de Magalhães: Primeiros versos.


Manuel Pinheiro Chagas: História alegre de Portugal.


Oliveira Martins: O Brasil e as Colónias Portuguesas.


Teófilo Braga: História do romantismo em Portugal e História das ideias republicanas em Portugal.


Tomás Ribeiro: Vésperas e Empréstimo de D. Miguel.






Cataluña


Nacen:


Morren:


Nace a revista “La Illustració Catalana” (1894).

O 5 de setembro na revista La Campana de Gracia aparece o seguinte: “Lo bisbe de Orense ha prohibit la lectura de un llibre de poesías gallegas titolat Aires de minha terra. Lo tribunal va condemnar al autor de aquest llibre á dos mesos y un dia de presó correccional, 2000 pesetas de multa y las costas. De manera que ‘Is Aires de minha terra ha costipat al bispe y al jutje, y are fan suar al autor”. (Carme Hermida Gulías Rosalía de Castro na prensa barcelonesa (1863-1899). Edicións do Patronato, Páx. 37.


Conrad Roure: Estréase Claris.


Joan Pons i Massaveu: En Mitja-Galta.


Pompeu Gener: La mort et le diable (en francés).




Flag of Spain


Nacen:


Morren:

  • Juan Eugenio Hartzenbusch (1806 Madrid).





Concepción Arenal: La cuestión social. Cartas a un obrero y a un señor.

José Ortega Munilla: Sor Lucila.


Marcelino Menéndez Pelayo. Historia de los heterodoxos españoles (Madrid, 1880-1882).


Núñez de Arce: La visión de Fray Martín.


Pedro Antonio de Alarcón: El niño de la bola.


Pereda: De tal palo tal astilla.





Máis culturas:


Nacen:

  • Porfirio Barba Jacob (Miguel Ángel Osorio Benítez) (Santa Rosa de Osos, Colombia; 1942 Ciudad de México).

Morren:.

  • Gustave Flaubert (Croisset; 1821 Ruan).
  • Mary Ann Evans “George Eliot” (Londres; 1819 Astley).



Manuel Gutiérrez Nájera: Del libro azul (poesía).



Fiódor Dostoievski: Os irmáns Karamazov.


Guy de Maupassant: Boule de suif.



Tamén sucedeu...

  • Nacen:

- O director de cine Thomas Harper Ince (1924), creador dos grandes temas do “Far West”.

- O director de cine Mack Sennett (1960).

- O político e escritor Manuel Azaña (Alcalá de Henares; 1940 Montaubán).