1976

Cultura galega

Día das Letras Galegas

RAMÓN CABANILLAS

Nacementos/Pasamentos

Nacementos
Literatura
Cristina Corral Soilán (Lugo).
Diego Ameixeiras (Lausanne).
María do Cebreiro (Santiago de Compostela).
Miguel Anxo Martínez Oubiña (Vilanova de Arousa).
Xosé Luis Álvarez Pérez (Mós).
Outros
O debuxante Carlos López Gómez “Chinto” (Boimorto).
O ilustrador e debuxante Antonio Seijas (Ares).
O compositor Ramón Souto Caride (Vigo).

Pasamentos
Literatura
Gumersindo Sánchez Guisande (Buenos Aires; 1892 Santiago de Compostela).
Leandro Carré Alvarellos (A Coruña; ibídem 1884 ).
Ramón Otero Pedrayo (Trasalba; 1888 Ourense). “Morría o símbolo de Galicia de preguerra e acordouse amortallalo co hábito franciscano, envolto na bandeira galega, velalo no chan e enterralo no cemiterio ourensán. A misa, o 12 de abril, celebrouse simbolicamente na catedral da cidade oficiada polos catro bispos galegos que, por vez primeira, entoaron o ritual en galego. O doutor Agustín Sixto Seco foi quen de convencer os prelados, mesmo a Ánxel Temiño, para que preparasen as oracións e os textos na lingua que tanto defendera o escritor” (Patricia Arias Chachero “Os testamentos de Ramón Otero Pedrayo” “Grial” nº 218).
Outros
O avogado Modesto Rodríguez Figueiredo (Baio; 1923 O Porriño).
O arqueólogo e etnógrafo Xesús Taboada Chivite (Verín; 1907 Verín).
O pintor Imeldo Corral González (Ferrol; ibídem 1889).
Salustiano Portela Pazos (Santiago; 1877 Rebordelo).
O historiador Alfonso Vázquez Martínez (Arbo; ibídem 1906).
O fotógrafo José Veiga Roel (Betanzos; ibídem 1894).
O compositor Emilio Soto Fernández (Madrid; 1904 Lebosende, Ourense).
O músico Emilio Teijeira Coto (O Porriño; ibídem 1900).

Publicacións

Relativas a Galicia

Nace en novembro co nº 0 o semanario Teima, “Revista galega de información xeral”, dirixida por Ánxel Vence Lois. É o primeiro semanario de información xeral que se edita en galego dende 1936. Está editado pola Sociedade Galega de Publicacións, presidida por Domingo García Sabell. O consello de redación estaba formado por Luís Álvarez Pousa, Xavier Navaza, Víctor Freixanes, Xosé Mª García Palmeiro, Manuel Rivas, Perfecto Conde, Guillermo Campos, Xosé Platero Paz, Alfonso Sánchez Izquierdo e Xulio Xiz. (Publicáronse 35 números; o último o 11 de agosto de 1977).

Alfonso Pexegueiro: Seraogna (poesía; Xerais).

Arcadio López Casanova: Memoria dunha edá (poemas; Madrid); Mesteres (poemas; Valencia. “Grial” nº 59, páx. 116 e “Grial” nº 188) e As roitas da gamela (contos infantís).

Blanco Amor: Farsas y Autos para títeres (Edit. Cuadernos para el Diálogo, Madrid) e Aquella gente... (Edit. Seix Barral, Barcelona). As dúas son autotraducións.

Castelao (1886-1950): Kristalezco Beguía. Eskeleto baten oroimenak (Donostia. Kriselu. Traduc. ao éuscaro de Koldo Izaguirre Urreaga. Ver 1922); Cousas de nenos (61 debuxos. Edit. Castrelos) e 175 debuxos, con limiar de X. F. Filgueira Valverde (Caixa de Aforros de Santiago de Compostela).

Constantino García: “Interferencias lingüísticas entre gallego y castellano “ (Revista de la Sociedad Española de Lingüística).

Daniel Cortezón: A diáspora (teatro).

Eduardo Moreiras Collazo: Fogo solto (A Coruña).

Felipe Martínez Marzoa traduce ao galego Antígona de Sófocles (Vigo).

Fernando González Laxe: Problema da pesca costeira galega (Vigo).

Fernando Mon Rodríguez: O compromiso humán de Castelao a traveso do seu arte (A Coruña).

Francisco Fernández del Riego: Poesía galega: do dezanove aos continuadores.

Francisco Rodríguez Sánchez: Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza.

Francisco Sesto Novás: Por unha muller e Porta aberta.

Fiz Vergara Vilariño: Orfo de ti en terra adentro.

García-Sabell: Ensaios II

Juan José Moralejo Álvarez: A lingua galega hoxe (Galaxia).

Juán Noya Gil: Fuxidos. Memorias de un republicano gallego perseguido por el franquismo (Caracas; prólogo de C. Emilio Ferreiro. Versión en galego con prólogo de Xesús Alonso Montero; Xerais 1996).

Lois Diéguez: Galou Z-28 (Premio de Novela da Casa de Galicia de Bilbao en 1975).

Luís Fernández Marcos: Homes do espacio.

Luz Pozo Garza: Últimas palabras / Verbas derradeiras (Poemas. Bilingüe. Limiar de Tomás Barros e ilustracións de Luís Seoane. Edicións Nordés. A Coruña. “Grial” nº 56, páx. 251).

Manuel María: Cantos rodados pra alleados e colonizados.O Gobernador de Lugo suspende unha conferencia que ía impartir en Sarria (6 de febreiro) co título de “A emigración en Galicia”.

Manuel Suárez Sampedro: Cen poesías pra cen portos de Galicia.

María do Carme Kruckenberg: A sombra ergueita.

Méndez Ferrín: Con pólvora e magnolias (Premio da Crítica 1977) e Antón e os inocentes.

Miguel Anxo Mato Fondo: A mazá e a cinza (a poesía galega após 1976).

Miguel González Garcés: Poesía gallega de posguerra. Antología bilingüe (Ediciós do Castro. “Grial” nº 55, páx. 125).Miguel López Torre (1893-1958): Do tear esquecido (Prologado por José María Pérez Parallé).

Neira Vilas: A marela Taravela (Edit. Celta).

Paco Martín: No cadeixo (Galaxia).

Ramón de Valenzuela: Historia do galeguismo político.

Ricardo Palmás Casal: Castelao: prosa do exilio (Padroado da Cultura Galega. Montevideo).

Silvio Santiago García (1903-1974): O silencio redimido (Premio da Crítica 1977. Galaxia. “Grial” nº 58, páx. 499 e “Grial” nº 112).

Víctor Freixanes: Unha ducia de galegos (Galaxia).

Xoán Bernárdez Vilar: Un home de Vilameán: anatomía dunha revolución (Premio Alfredo Somoza do Patronato da Cultura Galega de Montevideo 1975. “Grial” nº 80, páx. 253).

Xoán Xosé Fernández Abella: Poemas galegos. Inquietudes, hallazgos y otros poemas (bilingüe. Ilustrado por Carlos García Mourón).

Xosé Fariña Jamardo: A persoalidade da parroquia galega (Sept. Vigo. “Grial” nº 56, páx. 248).

Xosé Isorna Ferreirós: Ramón Otero Pedrayo, gloria dunha cultura (Ourense), A vellez no home galego (Barcelona) e Otero Pedrayo, home relixioso (Barcelona).

Xosé Luís Laredo Verdejo: Os nosos devanceiros (breve historia de Galicia).

Xosé Manuel Martínez Oca: Os algareiros (teatro).

Xosé Manuel Rodríguez Pampín: Nova concencia da Igrexa galega (Prólogo de monseñor Araújo Iglesias. Santiago. Edit. Sept. Vigo. “Grial” nº 53, páx. 397).

Xosé María Álvarez Blázquez: Canle segredo (gañador en 1954 do Premio Pondal do Centro Gallego de Buenos Aires. Colección Pico Sagro de Edicións Castrelos. Vigo).

Xosé María Chao Ledo (1844-1894): Poemas galegos (3 composicións de tipo costumista, 2 vilancicos e 3 composicións líricas).

Xosé María Costa Gómez: Cas redes cheas.

Xosé María García Rodríguez: Poema da morte do guerrilleiro e do vello das grandes guedellas.

Xosé María Monterroso Devesa-Juega “Andrés Terra”: Berro: letras pra cantigas (Montevideo).

Xulio González Lorenzo: O conto de nunca acabar (teatro).

O grupo “Rompente” edita as “Follas de resistencia poética”, follas voandeiras ciclostiladas con textos anónimos ou asinados por pseudónimos. (1976-1977).

Eduardo Blanco Amor escribe a Neira Vilas (15 de febreiro): “(…) Agora respiro un pouco mellor. Soio por poder escribir un pouco o que me pete, no tarreo privado e no literario, sexan benvidos os cartos do premio Barrié de la Maza que, coa elegancia da súa espontaneidade, ampara a miña vellez trocando os kilovatios-hora dos nosos ríos, en horas de lecer para facer incruso versos, si me ven por eí o antoxo” (Neste ano a Fundación Barrié concédelle unha bolsa vitalicia de 250. 000 pesetas anuais).(Xosé Neira Vilas: Cartas de vellos amigos. Galaxia).

GRIAL Nº 51

Xosé Martiño Montero Santalla: Unificación ortográfica galego-portuguesa.Francisco Ramil: Sobre o conto de animáis de Galicia.Carlos-Peregrín Otero: Vargas Llosa: Teoría y praxis.Mª Luz Casal Silva: O “Conto gallego” de Rosalía.Arcadio López-Casanova: As roitas da gamela.Michel Butor:Conversa arredor dunhas pinturas de Alessandro Magnasco (Trad. Salvador Lorenzana).B. N. Teensma: Hai festa en Chantada.Xesús González Gómez: Paul Eluard.Domingo García - Sabell: Páxinas do Xornal.Joseph M. Piel: Nótulas de Onomástica trovadoresca.Luís de Zulueta: El poeta de Galicia. Ante el centenario de Cabanillas.Álvaro Cunqueiro: Manuel Colmeiro.Francisco Fernández Rei: Consideracións encol de “El verbo gallego”, de Antonio Santamarina.Antonio Costa Gómez: O misticismo sensual.Carlos Durán: Devolución de poderes a Escocia e Gales.Xoana María Fernández Reiriz: A festa de San Xoán nalgúns autores galegos.Luís de Alba: O itinerario dos peregríns a Compostela.Paulo Ronai: Unha correspondencia singular (entre Guimarães Rosa e Edoardo Bizzarri).

GRIAL Nº 52HOMENAXE A OTERO PEDRAYO

Salvador García-Bodaño: Pranto dende a fiestra da tua morte.Domingo García-Sabell: Don Ramón, tal e cómo foi.Salvador Lorenzana: A andadura espiritual dun escritor.Carlos Baliñas: Os estilos de don Ramón.Carlos Casares: Otero Pedrayo e o Cenáculo ourensán.Andrés Torres Queiruga: Otero Pedrayo: Unha chamada ao compromiso integral con Galicia.

Escolma:Lembranzas do meu vivir.Poemas inéditos.Vintecatro cartas.Álvaro Cunqueiro: Zacharías Werner.Xulio Francisco Ogando Vázquez: Don Ramón, vencello de unidade.Xosé Devesa: Canto ao mestre morto.Luís Mariño: Joyce e don Ramón.X. A. Fernández Roca: Algunhas anotacións pra un estudo crítico de “Arredor de sí”.

GRIAL Nº 53

Joan Coromines: Sobre a unificación ortográfica galego-portuguesa.Emilio González López: A monarquía suevo-galaica e a súa organización eclesiástica: parroquias e mosteiros.Salvador Lorenzana: Polos vieiros proustianos.Xosé Fariña Jamardo: O habitat galego.Castelao: Álbum de autocaricaturas e Unha evocación de Castelao: ¡Meu Pontevedra! .Xavier Alcalá: Evaristo o do cine.Xoán Ramón Vidal e Xavier Alcalá: O mouriscón.Xoán Xulio Alfaia: Poemas.Vicente Risco: O idioma galego na nosa vida e na nosa cultura.Fausto Dopico: Juan Francisco Castro: un ilustrado galego entre a reforma e a superación da sociedade feudal.Carlos Durán: Sobre a ortografía galega: unha iniciativa.Xan Verdini Deus: Análise temático do libro V de “Follas Novas”, de Rosalía de Castro.Manuel González González: Notas encol da publicación de “O léxico de O Grove”.Álvaro Labrada: Ossián en Wetzlar e Carlota en Weimar.Xoán X. Santamaría Conde: Algunhas reflexións encol da economía galega.

Lembranza dunha semana cultural galega no Porto (do 30 de marzo ao 6 de abril de 1935).

GRIAL Nº 54

Homenaxe a Cabanillas (no centenario do seu nacimento).Ramón Otero Pedrayo: Evocación de Ramón Cabanillas.Salvador Lorenzana: Home do seu país e poeta do seu tempo.Arcadio López-Casanova: Estructuras internas na poesía de CabanillasXerardo Muñoz Sánchez-Brunete: Os temas ossiánicos na poesía de Ramón Cabanillas.Mª Mercedes Fernández Dans: Os persoaxes de “O Cabaleiro do Santo Grial” e os das aventuras de Galaad na “Queste” francesa.Ramón Villares Paz. No cincuentenario da lei de redención de foros (1926-1976). Aproximación ao problema.Domingo García Sabell: Retrato de Saul Bellow.Ramón Cabanillas: .Notas inéditas e Tres cartas autobiográficas.Aquilino Iglesia Alvariño: Na coronación de Ramón Cabanillas.Fermín Bouza-Brey: O mensaxe de Ramón Cabanillas.Joseph M. Piel: Ausónio, Fr. Martín Sarmiento e o peixe “reo”.Luís Mariño: Unha ollada sobor do erotismo: Nota encol da significación do libro de García-Sabell.Álvaro Cunqueiro: Ramón Cabanillas de Cambados.

Premios

Premio Abrente de Teatro: Laudamuco señor de ningures de Roberto Vidal Bolaño.

Primeira edición dos Premios da Crítica de poesía e de narrativa galegas, concedidos pola “Asociación Española de Críticos Literarios” onde se valora o que se considera o mellor poemario e a mellor obra en prosa escrita en galego e publicada o ano anterior:

Premio da Crítica de poesía para Celso Emilio Ferreiro por Onde o mundo se chama Celanova.

Premio da Crítica de narrativa galega: Carlos Casares por Xoguetes pra un tempo prohibido.

Pedrón de Ouro para Isaac Díaz Pardo.Concurso Nacional de Contos Infantís O Facho: Cascabel, o cabaliño do circo de Ana María Fernández Martínez.