1861

Cultura galega

Nacementos/Pasamentos

Nacementos
Literatura
Fernando García Acuña (Macurijes, Cuba; 1895) Betanzos.
Juan Bautista Armada y Losada (Madrid; 1932 Abegondo).
Luis Tobío Campos (Lamiño, Brión; 1943 Santiago. É sobriño-neto do sacerdote José Martínez Viojo, pai de Rosalía de Castro).
Outros
Eugenio Alfredo de la Iglesia Santos (A Coruña; ibídem 1933). Un dos quince fillos de Francisco María de La Iglesia (1827-1897). Catedrático de Lingua e Literatura Españolas no Instituto de Pontevedra. Autor no 1920 do manual que titulou “Resumen de Historia de la literatura gallega”, que nunca chegou a publicar.
O músico Francisco Baldomir Rodríguez (A Coruña. Emigrou a Uruguay ¿?).
O acibecheiro e gravador Enrique Mayer Castro (Santiago; ibídem 1931).
O escultor Jesús Landeira Iglesias, autor do mausoleo do Panteón dos Galegos Ilustres (1924).
O anarquista e xornalita Ricardo Mella y Cea (Vigo; ibídem 1925).
O pianista Carlos Sobrino Rivas (Pontevedra; 1927 Londres).
O político Gabino Bugallal y Araújo (Ponteareas; 1932 París).
O xornalista, escritor, militar e explorador Juan González Montenegro (Noia; ¿? Argentina).

Pasamentos
Literatura
Alberto Camino Sigüer (Madrid; 1820 Ferrol).
Outros

Publicacións

Galegas

• Antonio de la Iglesia González : "Reseña stórica de Galicia" (na revista “ Galicia. Revista Universal de este Reino ”).

• Benito Vicetto : Magdalena (Madrid) e El lago de la Limia (A Coruña. Nela figura “A cantiga dos Borboriños”, composición en galego).

• Francisco Fernández Anciles : "A noite de San Xoán" (Poema premiado nos Xogos Florais de Pontevedra).
  

  Francisco Añón, en La Ilustración de Galicia y Asturias 1880

• Rosalía : Flavio (Imp. De la Crónica de Ambos Mundos. Madrid).

• Vicente Turnes del Río Maldonado : Composición poética dedicada a Galicia en su propio dialecto (presentada aos Xogos Florais da Coruña deste ano. Ourense).

• Xan da Coba : La galiciana (zarzuela, en galego).

• Primeiros Xogos Florais de Galicia , organizados por Juana de Vega e sufragados por José Pascual López Cortón (A Coruña; 2 de xullo). Francisco Añón , galardonado polo poema A Galicia. (Agás o seu traballo todos os demais premiados estaban en castelán). Os traballos que se presentaron xunto con outras obras de poetas galegos publicáronse en 1862 no libro Álbum de la Caridad .

• Aparecen en León os “ Ensayos poéticos en dialecto berciano por el comandante de infantería e inspector provincial de Estatística , D. Antonio Fernández Morales , con una introdución sobre lenguas, dialectos, subdialectos y jergas en general, y el origen del berciano, lengua y dialectos castellanos y gallegos en particular por D. Mariano Cubí y Soler, autor de varias obras filológicas, fundador de dos colegios literarios, y propagador de la frenología en España”. Está composto por 8.000 versos distribuídos en 15 poemas en galego e 1 bilingüe galego-castelán)....”; (Bilingüe galego-castelán).

Relativas a Galicia

• Publícase en Londres unha tradución galega do “Evangelio de San Mateo” feita por José Sánchez de Santa María, patrocinada polo príncipe Luis Luciano Bonaparte, autor do prólogo, titulado “Observaciones comparativas sobre la pronunciación gallega, asturiana, castellana y portuguesa”.
• O 7 de xullo publícase en Pontevedra “El ferro-carril gallego”, “Periódico de intereses morales, intelectuales, materiales y satírico”, sendo dirixido por Manuel Ángel Couto (27-02-1862).
• Antonio San Martín: Lamentos del corazón (A Coruña).
• Francisco Suárez García: Los guaranies o la cruz milagrosa.
• Manuel Ángel Corzo: Cancionero de Galicia (Santiago).

Acontecementos

• Rosalía e Murguía viaxan a Alicante e Murcia dende Madrid. A finais de ano Rosalía regresa a Santiago.
  

  Xogos Florais de Pontevedra
• O 11 de agosto celébranse os Xogos florais en Pontevedra que teñen como secretario a Juan Compañel.
• Xoán Manuel Pintos expón nunha carta á raíña rexente a súa difícil situación económica e solicítalle ser rexistrador da propiedade.
• “O castelán é o único idioma válido para o notariado e prohíbense de xeito explícito o resto dos idiomas, incluído o galego –aínda que xa o estivese de facto– para as escrituras públicas”. (Carlos Callón O libro negro da lingua galega. (Xerais 2022).

Premios

O 2 de xullo tiveron lugar Os xogos florais da Coruña organizados por Juana de Vega e Benito Vicetto. Só unha das composicións premiadas estaba en galego: "A Galicia" de Francisco Añón.

Outras culturas

CPLP - Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa Nacen Trindade Coelho (Mogadouro; 1908 Lisboa). Morren: Arnaldo Gama: Um Motim há Cem Anos. Camilo Castelo Branco xulgado e absolto de adulterio: Doze Casamentos Felizes (conto); Romance de um Homem Rico e Memórias do Cárcere. Júlio César Machado: Contos ao luar.

Nacen:

• Santiago Rusiñol (Barcelona; 1931 Aranjuez).

Morren:

Manuel Milà i Fontanals: De los trovadores en España.

Nacen: Torcuato Luca de Tena y Álvarez Ossorio (Sevilla; 1929 Madrid). Morren: José Amador de los Ríos: Historia crítica de la literatura española. López de Ayala: El tanto por ciento. Pedro Antonio de Alarcón: De Madrid a Nápoles. Pío Gullón: La fusión ibérica (Imprenta Gabriel Alhambra. Madrid).

Máis culturas:

Nacen:

• José Rizal (Calamba; 1896 Manila).
  

  Elizabeth Barret Browning

• Italo Svevo (Trieste; 1928).
• Rabindranath Tagore (Calcuta; 1941).

Morren:.

• Elizabeth Barrett (Roma; 1806 Durham, Inglaterra).

Dostoyevski: Humillados e ofendidos.

Mary Ann Evans “George Eliot”: Silas Marner (narrativa).

Tamén sucedeu...

• Nace o cineasta George Méliès (1938); o primeiro inventor de ficións.
• Decretada a anexión de Santo Domingo á Coroa Española.
• Unión de Italia, salvo Roma e Venecia, con Victor Manuel del Piamonte como rei.
• Os Estados Confederados de América sepáranse da Unión. Guerra de secesión norteamericana .
• Gran Bretaña anexiónase Lagos.
• Francia, Gran Bretaña e España envían tropas a México para impoñer o pago da débeda; Juárez ocupa Ciudad de México e a presidencia ata 1862.
• Poboación:

Rusia 76 millóns.

Estados Unidos 32 millóns.

Gran Bretaña 23 millóns.

Italia 25 millóns.

España 15 millóns.